امروزه تزریق بوتاکس به عنوان جدیدترین درمان سردردهای میگرنی مطرح بوده و در حال حاضر یکی از متد روز درمان میگرن در کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا و اروپا است.
این متد پس از بررسیهای بسیار موفق به دریافت تأييديه از سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) شده است. تزریق بوتاکس به دلیل مزایای بسيار طرفداران بيشمارى در بین بیماران دارد و بهترین درمان برای سردردهای میگرنی است. همچنین در درمان بیماران مبتلا به سردردهاى مزمن روزانه (Chronic daily headache) نيز موفق بوده است.
بوتاکس
بوتاکس یک نوروتوکسین يا همان سم است که توسط باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود.
وقتی باکتری توسط انسان بلعیده شود، میتواند در دستگاه گوارش تولید سم بوتولینوم کند که باعث بیماری بوتولیسم شده و در ادامه آن عضلات بدن فلج خواهد شد و در نهايت فرد می میرد؛ این در حالیست که وقتی نوروتوکسین بوتاکس در عضلات تزریق شود، کاملاً ایمن بوده و فقط موجب فلج موقتی و برگشت پذیر عضلات می شود و میتوان از این روش برای درمان برخی بیماریهای عصبی (مانند تیک چشمی یا بلفارواسپاسم و تیک گردنی یا دیستونى گردنى) و اخیراً برای درمان میگرن استفاده کرد.
در دهههاى گذشته بیمارانی که برای درمان چین و چروک پیشانی تحت تزريق بوتاکس قرار مىگرفتند و همزمان میگرن هم داشتند، گزارش کردند که سردرد میگرنی آنها کاهش یافته است. این امر باعث شد که دانشمندان تحقیقات گسترده تری راجع به اثر بوتاکس بر درمان میگرن انجام دهند و سرانجام در سال ٢٠١٠ بوتاکس برای درمان میگرن مزمن تأييديه FDA را گرفت.
امروزه تزریق بوتاکس به عنوان جدیدترین درمان سردرد میگرنی مطرح بوده و در حال حاضر متد روز درمان میگرن در کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا و اروپا شناخته شده است. تزریق بوتاکس در درمان بیماران مبتلا به سردردهای مزمن روزانه (Chronic daily headache) نيز موفق بوده است.
این روش به دلیل مزایای بسيار زيادى كه داشته، طرفداران بسیاری در بین مبتلایان به میگرن دارد که در ادامه به آن مى پردازيم.
میگرن
میگرن در واقع به سردردهای مکرری گفته میشود که اغلب یک طرف سر را درگیر کرده و افراد دچار بیاشتهایی، تهوع و استفراغ میشوند. شدت دردهای میگرنی نبضدار به حدی است که باعث مختل شدن عملکرد فرد در زندگی روزمره خواهد شد. این سردردها میتواند بر اساس شدت و تعداد دفعات حمله در روز و همچنین استمرار و تکرار آن در بیماران مختلف، متفاوت باشد.
در صورتی که این سردردها دو مورد از علائم زیر را داشته باشند، فرد دچار میگرن بوده که باید برای درمان خود به پزشک مراجعه نماید:
١. سردرد او به صورت یک طرفه باشد.
٢. هنگام سردرد، شدت آن به صورت دردهای ضربان دار باشد.
٣. این سردردها همراه با حالت تهوع و استفراغ باشد.
٤. دردها شدید و به صورت مکرر باشد.
٥. هنگام سردرد فرد دچار ترس از نور یا ترس از صدا شود.
میگرن مزمن به میگرنی گفته می شود که بیش از ١٥ روز در ماه فرد دچار سردرد بوده و حداقل ٨ روز آن سردرد میگرنی بر اساس کرایتریای میگرن داشته باشد و حدود ٣ ماه طول کشیده باشد.
مراقبتهای بعد از تزریق بوتاکس میگرن
- از خم کردن سر و گردن به پایین و دراز كشيدن تا ۴ ساعت خودداری کنید.
- تا ۲۴ ساعت از ماساژ دادن محل تزریق و استعمال هرگونه کرم و پماد بر روی محل تزریق بپرهیزید.
- از شستشوی صورت تا ۴ ساعت بعد از تزریق بوتاکس خودداری نمایید.
- استعمال دخانیات، قلیان و سیگار، تأثیر بوتاکس را در بیماران مبتلا به میگرن کم می کند.
- از انجام فعالیت های ورزشی و از استفاده از سونا، جکوزی و بخور تا ۲۴ ساعت بپرهیزید.
- تا ١ ساعت مكرر پیشانی را چروك انداخته و اخم نمایید.
- جهت کاهش احتمال کبودی تا ٣ روز بعد از تزریق بوتاكس از مصرف قرص سرماخوردگی، چای سبز، ویتامین E و جینسینگ پرهیز کنید.
- در صورت مصرف آسپرین يا سایر داروهای رقیق کننده خون حتماً قبل از تزريق بوتاكس با پزشک خود مشورت کنید.
نحوه انجام تزریق بوتاکس ميگرن
اين تزريق حدود ۲۰ دقیقه زمان خواهد گرفت. پزشک متخصص از سوزن های بسيار ظريف و كوتاه استفاده می کند. پزشک متخصص مقدار کمی بوتاکس را به طور سطحی به ماهیچههاى پوست وارد می کند و در هر درمان معمولاً ۳۱ تزریق، در ٧ ناحیه اصلی سر و گردن انجام می شود.
متداول ترین اثر جانبی تزریق بوتاکس، سوزش است که برای تسکین آن میتوان از پک یخ بر روی محل استفاده کرد. در صورتی که بعد از گذشت ۳-٦ ماه سردردهای شما بازگشت، می توانید تزریق بوتاکس را تمديد نمایید؛ با هر بار تمديد تزریق بوتاکس، تعداد و شدت سردردهای میگرنی کمتر خواهد شد و در برخی افراد بعد از ۵-٦ بار تزریق سردردها به طور نسبتاً کامل از بین میروند.
سردردهای میگرنی چگونه درمان میشوند؟
به طور معمول باید برای درمان سردردهای میگرنی به متخصص مغز و اعصاب یا همان نورولوژیست مراجعه نماييد. پزشک پس از ویزیت بیمار و تشخیص نوع میگرن، اقدام به درمان میکند. این درمانها به دو صورت زیر هستند:
درمان دارویی بیمار: در این حالت پزشک متخصص داروهایی را برای جلوگیری از ایجاد سردردهای میگرنی و همچنین برطرف نمودن درد در مرحله حاد بیماری، برای بیمار تجویز میکند.
درمان غیر دارویی بیمار: در این روش پزشک متخصص از بیمار میخواهد مواردی مانند عدم استفاده از غذاهای محرک، تنظیم برنامه خواب، انجام ورزشهای سبک و منظم به صورت روزانه، کم کردن وزن، ترک سیگار، درمان مشکلات غدد درون ریز مثل مشکلات تیروئید و … را انجام دهد.
گاهی ممکن است با درمانهای دارویی و غیردارویی، میگرن فرد درمان نشده یا افراد به دلیل عوارض، تمایل به مصرف دارو نداشته باشند؛ در این حالت پزشک متخصص درمان میگرن با استفاده از تزریق بوتاکس را به مراجع خود پیشنهاد میدهد؛ زيرا تزریق بوتاکس به طور قابل توجهی در کاهش تعداد دفعات یا شدت دردهای میگرنی مؤثر بوده و حتی در درمان سردردهای تنشی در ناحیه پیشانی و پشت سرهم مورد استفاده قرار میگیرد
سردردهای میگرنی چگونه درمان میشوند؟
به طور معمول باید برای درمان سردردهای میگرنی به متخصص مغز و اعصاب یا همان نورولوژیست مراجعه نماييد. پزشک پس از ویزیت بیمار و تشخیص نوع میگرن، اقدام به درمان میکند. این درمانها به دو صورت زیر هستند:
درمان دارویی بیمار: در این حالت پزشک متخصص داروهایی را برای جلوگیری از ایجاد سردردهای میگرنی و همچنین برطرف نمودن درد در مرحله حاد بیماری، برای بیمار تجویز میکند.
درمان غیر دارویی بیمار: در این روش پزشک متخصص از بیمار میخواهد مواردی مانند عدم استفاده از غذاهای محرک، تنظیم برنامه خواب، انجام ورزشهای سبک و منظم به صورت روزانه، کم کردن وزن، ترک سیگار، درمان مشکلات غدد درون ریز مثل مشکلات تیروئید و … را انجام دهد.
گاهی ممکن است با درمانهای دارویی و غیردارویی، میگرن فرد درمان نشده یا افراد به دلیل عوارض، تمایل به مصرف دارو نداشته باشند؛ در این حالت پزشک متخصص درمان میگرن با استفاده از تزریق بوتاکس را به مراجع خود پیشنهاد میدهد؛ زيرا تزریق بوتاکس به طور قابل توجهی در کاهش تعداد دفعات یا شدت دردهای میگرنی مؤثر بوده و حتی در درمان سردردهای تنشی در ناحیه پیشانی و پشت سرهم مورد استفاده قرار میگیرد.
تزريق بوتاکس برای درمان میگرن مناسب چه کسانی است؟
بیماران مبتلا به میگرن مزمن که به درمانهای دارویی معمول جواب نداده اند، کاندید مناسبی برای تزریق بوتاکس هستند. همچنین تزریق بوتاکس در درمان سردردهای پس سری، سردردهای همراه با درد گردن و سردردهای تنشی هم مؤثر است.
منظور از این نوع سردردها، سردردی است که ۱۵ روز در ماه یا بیشتر، شخص را درگیر کند. هرچه این نوع سردرد تکرار بیشتری داشته باشد، بیمار نتیجه بهتری از تزريق بوتاکس خواهد گرفت.
تزریق بوتاکس جهت درمان میگرن مناسب چه کسانی نیست؟
- بیماران میگرنی که تعداد حملههای سردرد کمتر از ١٥ روز در ماه دارند.
- انواع دیگر سردرد بجز میگرن
- حساسیت به آمپول بوتاکس
- ابتلا به بیماریهای زمینهای مثل میاستنی گراویس (بوتاکس باعث تشدید بیماری می شود)
- سردردهای ناشی از فشار خون بالا
- سردردهای دوران پریود
- سردرد سینوزیت
تزریق بوتاکس تا چه اندازه در درمان میگرن مفید است؟
در مطالعه ای که روی بیماران با سردرد مزمن انجام شد ٨٠٪ بیمارانی که تزریق بوتاکس داشتند، کاهش شدت سردرد یا كاهش تعداد حملات سردرد و یا هر دو مورد را گزارش کرده اند. حدود ٦٠٪ بیماران میگرنی درمان سردرد با بوتاکس را عالی گزارش کرده اند، به گونه اى كه حملات سردرد میگرن کاملاً از بین رفته است، در حدود ١٩٪ بیماران کمی بهتر شده و ٢٠٪ تغییری در شدت و تعداد حملات سردرد گزارش نکرده اند.
تزریق بوتاکس چگونه به درمان میگرن کمک می کند؟
تزریق بوتاکس با مکانیسم فلج کردن عضلات باعث شل شدن و جلوگیری از انقباض آنها مى شود؛ در مطالعات صورت گرفته مشخص شده که عملكرد پیشگیری از سردرد با تزريق بوتاکس با مکانیسم دیگری انجام می شود و آن جلوگیری از آزاد شدن سیگنالهای درد در پایانههای عصبی سر و گردن است، بنابراین استفاده از بوتاکس در کاهش سردرد، بیشتر از آن که به شل شدن عضلات مربوط باشد، ناشی از کاهش انتقال سیگنالهای درد به نخاع خواهد بود.
بوتاکس مانع از سردردهای میگرنی، درست پیش از شروع آنها میشود، اما برای رسیدن به این نتیجه، نیاز به زمان خواهد داشت.
نواحی تحت درمان بوتاکس میگرن کجا هستند؟
ناحیه مناسب برای تزریق بوتاکس میگرن، بستگی به نشانهها و نقاط سردرد بیمار دارد. پزشک متخصص با معاینه دقیق، بهترین نقطهها را برای تزریق بوتاکس انتخاب میکند تا شما در کوتاهترین زمان ممكن درمان شوید. تعدادى از این نواحی به شرح زیر است:
- پیشانی
- هر دو گیجگاه
- پشت سر
- کنار و پشت گردن
- قسمتهای بالای شانه
آیا تزریق بوتاکس برای درمان میگرن به اثبات رسیده است؟
همانطور که اشاره شد تزریق بوتاکس برای درمان میگرن از سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) تأییدیه دارد.
بوتاکس میگرن چقدر ماندگاری دارد؟
مدت زمان ماندگاری بوتاکس میگرن حدوداً ٣-٦ ماه است؛ اما این مدت بستگی به شخص و ناحیه تزریق دارد و بعد از این مدت باید تزریق بوتاکس مجدد انجام شود. گفته شده است که با تکرار تزریق، طول این مدت بیشتر خواهد شد. تأثير بوتاکس در درمان میگرن بعد از ۵-۴ روز از زمان تزریق شروع شده و در عرض ۲ هفته به پیک اثر خود می رسد.
برای آنکه نتیجه بهتری از تزريق بوتاكس بگيريد، طبق نظر پزشک ٥-٦ جلسه تزریق بوتاکس میگرن پیدرپی داشته باشید، در این صورت هم درد میگرن شده د و هم ماندگاری آن افزایش می یابد.
در نظر داشته باشيد كه امکان درمان میگرن بهصورت ١٠٠٪ با بوتاکس وجود ندارد و هدف از انجام آن، کنترل و کاهش سردردهای میگرنی است. همچنین فرد میتواند در صورت احساس بهبود، تزریق بوتاکس را متوقف کرده و در زمان بروز مجدد حملات میگرنی، دوباره براى تزریق بوتاکس میگرن اقدام كند.
آيا تزريق بوتاكس ميگرن نقاهت دارد؟
پزشك متخصص مقدار مشخصی از آمپول بوتولینیوم توکسین رقیق شده را در عضلات مورد نظر تزریق می کند. این کار در مطب و به صورت سرپایی و معمولاً در عرض ١٠-١٥ دقیقه انجام می شود، نیاز به آمادگی خاصی ندارد و بعد از تزریق بوتاکس بیمار میتواند به فعالیتهای روزمره خود ادامه دهد.
هزینه تزریق بوتاکس میگرن چقدر است؟
از آنجايى که علایم میگرن در هر بیمار متفاوت است و محلهای درد در همه بیماران یکسان نیست، مقدار بوتاکس مصرفی برای هر بیمار متفاوت خواهد بود.
آمپول بوتاکس برای درمان میگرن مزمن طبق پروتکل در نقاط مختلف سر و گردن و شانهها، بسته به محل درد بیمار تزریق می شود، بنابراین براساس میزان داروی بوتاکس مصرف شده و تعداد نقاط تزریق، هزینه تزریق بوتاکس میگرن برای هر بیمار متفاوت است .