سرطان پوست، رشد غیرطبیعی سلول‌های پوست است که اغلب در پوست‌هایی که در معرض آفتاب هستند، ایجاد می‌شود. اما انواعى از سرطان پوست می‌تواند در مناطقی از
سطح بدن که معمولاً در معرض نور آفتاب نیست نیز رخ دهد.
بررسی پوست از نظر تغییرات مشکوک می‌تواند به تشخیص سرطان پوست در اولین مراحل کمک کند. تشخیص به موقع سرطان پوست بیشترین شانس را برای درمان موفقیت آمیز به ما می‌دهد. در ادامه آنچه در مورد سرطان پوست بايد بدانيد آمده است.
انواع شايع سرطان پوست
کارسینوم سلول بازال -BCC: شایع‌ترین شکل سرطان پوست، کارسینوم سلول بازال است که ٩٠٪ موارد سرطان پوست را تشکیل می‌دهد. BCC توده‌هایی با رشد آهسته هستند که اغلب در سر یا گردن ایجاد می‌شوند.
٢. سرطان سلول سنگفرشی-SCC: این نوع سرطان پوست در لایه‌های بیرونی پوست ایجاد می‌شود و به طور معمول از BCC نیز تهاجمی‌تر است. ممکن است به صورت ضایعات قرمز و پوسته پوسته روی پوست ظاهر شود.
٣. ملانوما: این نوع سرطان پوست کمتر شایع بوده اما خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است. در واقع ملانوم فقط ١٪ از سرطان‌های پوست را تشکیل می‌دهد، اما هر ساله باعث اغلب مرگ‌های ناشی از سرطان پوست می‌شود. ملانوم در ملانوسیت‌ها یا سلول‌های پوستی که باعث ایجاد رنگدانه می‌شوند، به وجود می‌آید.
علاوه بر این ٣ نوع اصلی سرطان پوست، برخی از ضایعات پوستی هستند که اگر چه سرطان پوست محسوب نمی‌شوند، اما می‌توانند سرطانی شوند. کراتوز اکتینیک، به شكل لکه‌های قرمز یا صورتی پوست سرطانی نیستند، اما نوعی پیش سرطان محسوب می‌شوند. در صورت عدم درمان، ممکن است به کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) تبدیل شوند.
علت سرطان پوست
سرطان پوست زمانی اتفاق می‌افتد که جهش در DNA سلول‌های پوستی ایجاد شود. این جهش‌ها باعث رشد غیرقابل کنترل سلول‌های پوستی و تشکیل توده‌ای از سلول‌های سرطانی می‌شود. سرطان پوست سلول بازال (BCC) توسط اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید یا تخت‌های برنزه ایجاد می‌شود.
اشعه ماورا بنفش می‌تواند به DNA سلول‌های پوست آسیب برساند و باعث رشد غیر معمول سلول شود. سرطان پوست سلول سنگفرشی (SCC) نیز در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش ایجاد می‌شود. سرطان پوست سلول سنگفرشی همچنین می‌تواند پس از مواجهه طولانی مدت با مواد شیمیایی مولد سرطان، در اثر اسکار سوختگی یا زخم و همچنین توسط برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد شود.
علت ملانوم مشخص نیست. بیشتر خال‌ها به ملانوم تبدیل نمی‌شوند و محققان مطمئن نیستند که چرا بعضی از آنها ایجاد می‌شوند. مانند سرطان‌هاى سلول بازال و سنگفرشی، ملانوم می‌تواند توسط اشعه UV ایجاد شود. اما ملانوماها می‌توانند در قسمت‌هایی از بدن که به طور معمول در معرض نور خورشید قرار ندارند نيز ایجاد شوند.
علائم و نشانه‌های سرطان پوست
انواع سرطان‌های پوست یکسان نبوده و ممکن است علائم زیادی ایجاد نکنند. تغییرات غیرمعمول در پوست می‌تواند زنگ خطری برای انواع مختلف سرطان باشد. آگاهی در مورد تغییرات پوست ممکن است به افراد کمک کند زودتر سرطان تشخیص داده شود.
مراقب علائم زير باشيد:
١. ضایعات پوستی: ایجاد یک خال جدید، رشد غیر معمول خال قبلى، برآمدگی پوستى جديد، زخم، پوسته پوسته شدگى یا لکه تیره که روی پوست ایجاد شده و از بین نمی‌رود.
٢. عدم تقارن: دو نیمه ضایعه یا خال یکسان نیستند.
٣. حاشیه: ضایعات دارای لبه‌های ناهموار هستند.
٤. رنگ: لکه پوستی با رنگ غیر معمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز
٥. قطر: لکه بزرگتر از ٠.٥ سانتيمتر
٦. تغییرات پیوسته: می‌توانید تشخیص دهید که خال در حال تغییر اندازه، رنگ یا شکل است.
عوامل خطر سرطان پوست
برخی عوامل، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند؛ مانند:
- داشتن سابقه خانوادگی سرطان پوست
- قرار گرفتن در معرض ترکیبات آرسنیک، رادیوم یا کرئوزوت
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید و لامپ‌های برنزه كننده
- زندگى در آب و هوای آفتابی، گرم یا در ارتفاع زیاد
- محل كار در فضای باز
- سابقه آفتاب سوختگی شدید
- داشتن خال‌های متعدد، بزرگ یا نامنظم
- افراد با پوست کم رنگ یا کک و مک
- افرادى كه به راحتی دچار آفتاب سوختگی شده یا برنزه نمی‌شوند
- افراد با موهای بور یا قرمز طبیعی
- افراد با چشمان آبی یا سبز
- وجود ضایعات پیش سرطانی
- ضعف سیستم ایمنی؛ مانند HIV، پیوند اعضا و استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
چگونگى تشخيص سرطان پوست
اگر لکه‌ها یا ضايعات مشکوکی در پوست خود مشاهده نمودید، یا متوجه تغییراتی جديد در لکه‌های موجود شدید، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه كنيد. متخصص پوست شکل، اندازه، رنگ و بافت ناحیه مشکوک روی پوست شما را بررسی می‌کند. اگر پزشک احتمال بدهد که این موارد سرطانی هستند، نمونه برداری مى‌کند.
در نمونه بردارى، پزشك متخصص ناحیه مشکوک به سرطان پوست یا بخشی از آن را برداشته و برای بررسى به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌کند. بررسى پاتولوژيك می‌تواند به پزشك کمک کند تا در صورت ابتلا به سرطان پوست، آن را تشخیص دهد.
در صورت ابتلا به سرطان پوست، ممکن است به آزمایشات اضافی نیاز داشته باشید تا پیشرفت آن بررسى شود. برنامه درمانی پیشنهادی به نوع و مرحله سرطان پوست و همچنین سایر عوامل بستگی دارد.
راهکارهای پیشگیری از سرطان پوست
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هاى پوست، از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و سایر منابع اشعه ماورا بنفش برای مدت زمان طولانی خودداری کنید. از استفاده از تخت‌های برنزه و چراغ‌های خورشیدی خودداری کنید. از قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب، از ساعت ١٠ صبح تا ٤ بعدازظهر، خودداری کنید. حداقل ٣٠ دقیقه قبل از رفتن به خارج از منزل ضد آفتاب و بالم لب با SPF حداقل ٣٠ استفاده کنید و هر ٢-٣ ساعت ضدآفتاب را تکرار کنید.
در ساعات روز که بیرون هستید، از کلاه لبه دار استفاده نمایید. از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید که ١٠٠٪ از UVB و UVA محافظت می‌کند. همچنین مهم است که به طور منظم پوست خود را از نظر تغییراتی مانند ايجاد لکه‌های جدید بررسی کنید. در صورت مشاهده موارد مشکوک به پزشک متخصص پوست اطلاع دهید. در صورت ابتلا به سرطان پوست، شناسایی و درمان به موقع آن می‌تواند به بهبود چشم انداز طولانی مدت کمک کند.
انواع درمان سرطان پوست
برنامه درمانی پیشنهادی شما به عوامل مختلفی از جمله اندازه، محل، نوع و مرحله سرطان پوست بستگی دارد. پس از در نظر گرفتن این عوامل، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است یک یا چند روش درمانی زیر را توصیه کند:
١. كرايوسرجرى (Cryosurgery)
كرايوسرجرى یکی از انواع جراحی سرطان‌هاى كوچك پوست است. در این روش، از سرمای شدید برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
در روش كرايوسرجرى پزشک متخصص ، نیتروژن مایع را روی پوست دچار سرطان قرار می‌دهد تا ناحیۀ سرطانی منجمد شود. معمولاً نیتروژن مایع با استفاده از دستگاه روی پوست اسپری می‌شود؛ اما بسته به نظر پزشک متخصص، ممکن است از پروب (مُبَدّل) فلزی یا ابزاری شبیه گوش‌پاک‌کن استفاده شود.
نیتروژن مایع، پوست را بسیار سرد می‌کند. پس از چند روز در ناحیۀ سرطانی، دَلَمه ایجاد شده و به صورت تاول سفید یا قرمز( خونى) مشخص می‌شود. بعد از پوسته‌پوسته شدن، قسمت آسیب‌دیده از بدن جدا شده و سلول‌های سرطانی نیز همراه با آن جدا می‌شوند.
در برخی از موارد، كرايوسرجرى باید چند نوبت انجام شود تا نتیجۀ مطلوب به دست آید.
٢. کورتاژ و الکتروکوتر (Curettage & electrocautery)
کورتاژ و الکتروکوتر نیز جزو جراحی سرطان‌هاى كوچك پوست است. در این روش، پزشک متخصص ناحیۀ سرطانی را بریده و از یک سوزن الکتریکی برای نابود کردن سلول‌های سرطانی در بافت اطراف استفاده می‌کند. به این روش، C & C نیز گفته می‌شود. این روش درمانی، رایج نیست.
در این روش بعد از تزریق داروی بی‌حسی موضعی، پزشك متخصص با استفاده از ابزاری شبیه به قاشق و یا تیغ حلقه‌مانند، ناحیۀ سرطانی و بافت اطراف آن را لایه‌لایه برمی‌دارد.
در صورت باقی‌ماندن سلول‌های سرطانی، پزشک متخصص از یک سوزن الکتریکی برای سوزاندن سلول‌های اطراف زخم استفاده می‌کند. این کار، هرگونه خونریزی را نیز متوقف می‌کند.
ممکن است این روش، ٢-٣ بار تکرار شود تا پزشک متخصص اطمینان حاصل کند که تمام سلول‌های سرطانی از بین رفته‌اند. در صورتی که ناحیۀ سرطانی خیلی گسترده نباشد، این روش صرفاً یک‌بار انجام می‌شود.
٣. شیمی درمانی
در شیمی درمانی سرطان پوست ، از داروهای ضدسرطان (سیتوتوکسیک) برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
شيمى درمانى در مورد سرطان پوست، می‌تواند با کرم شیمی‌درمانی (درمان موضعی) که مستقیماً روی ناحیۀ سرطانی پوست مالیده می‌شود يا به صورت قرص یا تزریق داخل‌وریدی برای درمان سرطان سلول سنگفرشی (SCC) که گسترش یافته است، باشد.
١. برای جلوگیری از تبدیل کراتوز اکتینیک به سرطان سلول سنگفرشی پوست (SCC)،
٢. سرطان‌های پوستی که فقط در لایۀ بالایی پوست هستند
٣. بیماری بوون، معمولاً از کرمی که حاوی داروی شیمی‌درمانی فلوئوروراسیل (5FU) است، استفاده می‌شود.
در صورتی که سرطان پوست به سایر قسمتهای بدن نیز گسترش یافته باشد (متاستاز)، ممکن است شیمی‌درمانی به صورت قرص یا انفوزیون داخل‌وریدی انجام شود.
در صورتی که درمان کامل سرطان پوست امکان‌پذیر نباشد، انجام شیمی‌درمانی می‌تواند به تسکین علائم کمک کند.
۴. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یا ایمنی‌درمانی یکی دیگر از روش‌های درمان سرطان پوست است. در این روش، از دستگاه ایمنی بدن برای نابود کردن سلول‌های سرطانی پوست استفاده می‌شود. داروهای تجویز‌شده در ایمونوتراپی مستقیماً به تومورها حمله نمی‌کنند، بلکه با تقویت سیستم ایمنی بدن به تخریب آنها سرعت می‌بخشند.
کرم ایمونوتراپی ایمی‌کیمود، روی ناحیۀ سرطانى پوست مالیده می‌شود. این کار باعث می‌شود سلول‌ها مواد شیمیایی بیشتری مانند اینترفرون تولید کنند و سلول‌های سرطانی پوست را از ببرند.
۵. پرتو درمانی
در پرتودرمانی، از اشعه‌هایی با انرژی بالا برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی پوست استفاده می‌شود.
پرتودرمانی، روشی درمانی برای سرطان سلول پایه‌ای پوست (BCC) و سرطان سلول سنگفرشی پوست (SCC) است. در موارد زیر به احتمال بيشتر پرتودرمانی توصیه مى شود:
١. وسیع‌بودن ناحیۀ سرطانی
٢. سرطان در قسمتی قرار دارد که نمی‌توان جراحی انجام داد.
٣. با توجه به وضعیت سلامتی فرد نتوان از عمل جراحی برای درمان سرطان استفاده کرد.
٤. برای کاهش خطر بازگشت سرطان پوست پس از عمل جراحی
٥. گسترش سرطان به گره‌های لنفاوی
۶. فوتودینامیک تراپی (PDT)
فوتودینامیک تراپی (PDT) یکی از روش‌های درمان سرطان پوست است. در این روش، از یک نور با طول موج مخصوص و داروی حساس به نور استفاده می‌شود. مادۀ شیمیایی حساس به نور توسط پزشک متخصص روی ناحیۀ سرطانی و اطراف آن گذاشته می‌شود. ممکن است به بیمار، داروی حساس به نور تزریق شود. در مرحله بعد، پزشک نور با طول موج مخصوص را روی سلول‌های سرطانی متمرکز کرده و با این کار، سلول‌های سرطانی از بین می‌روند.
داروی مورد استفاده در این روش درمانی در بدن بیمار پخش شده و توسط سلول‌ها جذب می‌شود و بعد از مدتی از سلول‌های سالم دفع می‌شود اما در سلول‌های سرطانى، مدت بیشتری باقی مى‌ماند. این دارو، سلول‌ها را در برابر نور با طول موج خاص حساس می‌کند. به این دارو، عامل حساس به نور گفته می‌شود.
انواع مختلفی از داروهای حساس به نور وجود دارد و هر کدام با نور با طول موج خاصی فعال می‌شوند. عمق نفوذ طول موج‌های مختلف در بدن متفاوت است و برای درمان بخش‌های مختلف بدن، نیاز به داروها و طول موج‌های مختلفی است.
هنگامی که داروهای حساس‌کننده، در معرض نور با طول موج معین قرار می‌گیرند، نوعی اکسیژن تولید می‌کنند که سلول‌های مجاور را از بین می‌برد.
PDT با ٣ روش موجب از بین‌رفتن و کوچک‌شدن تومور می‌شود:
١. به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد.
٢. با باقی‌ماندن بیشتر دارو در سلول، مانع رسیدن مواد مغذی به سلول‌های سرطانی می‌شود.
٣. این دارو از نظر سیستم ایمنی مهاجم شناخته شده و سیستم ایمنی به سلول‌های سرطانی حاوی این دارو حمله می‌کند.
فوتودینامیک تراپی برای درمان موارد زیر از سرطان پوست توصیه می‌شود:
اگر سرطان غیرملانوم، به میزان کم در پوست نفوذ کرده باشد
برخی از انواع سرطان سلول پایه‌ای پوست (BCC)
بیماری بوون (سرطان سلول سنگفرشی درجا)
کراتوز اکتینیک
در صورتی که عمل جراحی باعث ایجاد تغییر در وضعیت ظاهری بیمار شود، پزشک ممکن است استفاده از PDT را پیشنهاد کند. بنابراین، احتمالاً در صورت وسیع‌بودن ناحیۀ سرطانی و عمق کم سرطان، از PDT استفاده مى شود. آزمایشات بالینی نشان داده‌اند که که ظاهر پوست بعد از انجام PDT بهتر از ظاهر آن بعد از عمل جراحی است.
PDT به صورت سرپایی در کلینیک یا بیمارستان انجام می‌شود.
۷. جراحی
عمل جراحی، انواع مختلفی دارد؛ این که کدام یک از انواع آن برای فرد مبتلا به سرطان پوست مناسب باشد، بستگی به محل، اندازه و میزان گسترش سرطان پوست دارد.
اِكسيژنال بیوپسی (excisional biopsy)
یکی از انواع جراحی سرطان پوست کوچک است، منظور از بیوپسی، همان نمونه‌برداری است. پزشک ناحیۀ سرطان پوست و مقدار کمی از بافت سالم اطراف را بر می‌دارد. ممکن است اِكسيژنال بیوپسی برای تشخیص و درمان هم‌زمان سرطان پوست انجام شود.
در اين روش پس از تزريق بى حسى به ناحیۀ آسیب‌دیده، پزشک کل ناحیۀ سرطانی را برش داده و برمی‌دارد. ضمناً بخشی از بافت سالم اطراف نیز برداشته می‌شود که به آن، حاشیه سالم میگویند؛ این کار بدین منظور انجام می‌شود که پزشک اطمینان حاصل کند تمام ناحیۀ سرطانی برداشته شده است.
در مرحلۀ بعد، ناحیۀ سرطانی و بافت اطراف آن به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود. پزشک متخصص (پاتولوژیست)، بافت دریافت‌شده را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کند. نتیجۀ پاتولوژی اطلاعات دقیقی در مورد نوع سرطان به پزشک می‌دهد. ضمناً در آزمایشگاه پاتولوژی، بافت سالمی که از اطراف ناحیۀ سرطانی برداشته شده است نیز به دقت بررسی می‌شود. پس از انجام اِكسيژنال بیوپسی، معمولاً با استفاده از بخیه، ناحیۀ بازشده پوست بسته می‌شود.
جراحی میکروگرافیک موهس (MMS)
نوعی تکنیک جراحی دقیق و یکی از روش‌های درمان سرطان پوست است. این روش نوع خاصی از جراحی است که هدف آن برداشتن تمام سرطان و در عین حال باقی گذاشتن بیشترین میزان ممکن از بافت سالم پوست است. جراحی موهس به پزشك اجازه می‌دهد تا بررسی کنند که تمام سلول‌های سرطانی در زمان جراحی حذف شده باشند. این امر شانس موفقیت درمان را افزایش می‌دهد و نیاز به درمان‌های اضافی یا جراحی اضافی را کاهش می‌دهد. از آن‌جایی که جراحی میکروگرافیک موهس، نوعی جراحی تخصصی است، ممکن است برای انجام آن به بیمارستان دیگری ارجاع داده شوید.
جراحی میکروگرافیک موهس در موارد زیر كاربرد دارد:
سرطان سلول پایه‌ای که پس از برداشتن ناحیۀ سرطانی مجدداً عود کرده یا به طور کامل برطرف نشده است.
سرطان سلول پایه‌ای ایجاد شده در ناحیه‌ای که قبلاً تحت عمل جراحی یا پرتودرمانی قرار گرفته است.
سرطان سلول پایه‌ای که در حال گسترش به سمت بافت اطراف است.
سرطان‌هایی که در مناطقی قرار دارند که می‌خواهیم تا حد امکان بافت سالم حفظ شود؛ مانند اطراف چشم، گوش، بینی، دهان، دست، پا و اندام تناسلی.
برخی از سرطان‌های نادر پوست
در جراحی موهس، پزشک با استفاده از قلم، اطراف ناحیۀ سرطانی را با کشیدن خط مشخص می‌کند. در این جراحی، برای بی‌حس‌کردن ناحیۀ تحت‌درمان از داروهای بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. بافت سرطانی و مقدار کمی از بافت سالم توسط پزشک برداشته می‌شود. یک پانسمان روی زخم گذاشته می‌شود و سپس پزشک از شما می‌خواهد که صبر کنید.
بافت برداشته‌شده سريعاً به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود و پاتولوژیست آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که هیچ سلول سرطانی باقی نمانده است. ممکن است نیاز باشد تا یک ساعت منتظر این نتایج باشید. در صورتی که هم‌چنان سلول سرطانی در ناحیۀ تحت درمان وجود داشته باشد، بی‌حسی موضعی بیشتری به ناحیۀ موردنظر تزریق می‌شود و پزشک، پوست بیشتری را برمی‌دارد. سپس دوباره باید صبر کنید تا پوست برداشته شده توسط پاتولوژیست بررسی شود.
این کار تا زمانی که پزشک مطمئن شود تمام ناحیۀ سرطانی برداشته شده و اطراف آن همۀ سلول‌ها سالم هستند، ادامه می‌یابد. پزشک ممکن است زخم را بخیه نزده و اجازه دهد که زخم خودبه‌خود بهبود یابد. برای محافظت از زخم، یک پانسمان روی آن گذاشته می‌شود. بسته به تصمیم پزشک، ممکن است از بخیه برای بستن زخم استفاده شود. در برخی موارد، به یک جراح پلاستیک ارجاع داده می‌شوید تا زخم شما را ترمیم کند. ممکن است در همان روز یا چند روز بعد به جراح پلاستیک ارجاع داده شوید.
مزیت جراحی موهس اين است که شما از نتایج جراحی فوراً بعد از انجام جراحی مطلع می‌شوید. شما برای پیگیری روند بهبود زخم نیاز خواهید داشت که مجدداً پزشک خود را ملاقات کنید. جراحی موهس، درصد موفقیت بالایی دارد و همیشه خطر اندکی برای عود سرطان پوست و یا ایجاد سرطان پوستی دیگری وجود دارد.
جراحی برای برداشتن بافت وسیع‌تر (برش موضعی وسیع) يا wide local excision
در این جراحی که یکی از انواع جراحی درمان سرطان پوست بزرگ است، ناحیۀ وسیع‌تری از پوست و بافت سالم برداشته می‌شود. این جراحی زمانی انجام می‌شود که پزشک به وجود سلول سرطانی در اطراف ناحیۀ سرطانی مشکوک باشد. حذف این ناحیه وسیع‌تر از بافت به کاهش خطر بازگشت سرطان کمک می کند.
میزان بافتی که توسط جراح برداشته می‌شود، به موارد زیر بستگی دارد:
نوع و مرحله سرطان
محل ناحیه سرطانی
اگر اِكسيژنال بیوپسی انجام شده، چه مقدار از بافت برداشته شده است
معمولاً بعد از این عمل برای بستن زخم از بخیه استفاده می‌شود.
ممکن است ناحیۀ وسیعی از پوست توسط پزشک برداشته شود كه قابل بسته شدن نباشد؛ برای ترمیم این قسمت ممکن است به عمل جراحی گِرَفْت پوستی یا فِلَپ پوستی نیاز باشد. گرافت پوستی و فلپ پوستی، جزو جراحی های سرطان پوست بزرگ هستند. در این جراحی‌ها، بسته به تصمیم جراح، از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.
گرافت پوستی
گِرَفت پوستی یا پیوند پوست، مدلی از جراحی پیوند بوده که بر روی منطقه‌ای از پوست که بر اثر عواملی فاقد بافت طبیعی شده است، انجام می‌گیرد. به طور کلی، در گرافت پوستی، بخشی از پوست که با نام اهداکننده یا donor شناخته می‌شود، از ناحیه ران، شکم، پهلو و قسمتهای دیگر بدن که در معرض دید نیستند، برداشته شده و در قسمت سرطانی جایگزین می‌شود.
جراح، لایه‌ای از پوست که پیوند زده خواهد شد را با استفاده از ابزاری خاص می‌تراشد و یا این‌که پوست اهداکننده را به طور کامل برمی‌دارد. سپس روی محل اهداکننده، پانسمان گذاشته می‌شود. نوع پانسمان‌هایی که برای گِرَفت پوستی استفاده می‌شود، با پانسمان‌های جراحی‌های ساده متفاوت است. از آن جایی که در این جراحی، پوست آسیب زیادی دیده است و معمولاً سطح آسیب‌دیده بزرگ است، باید از پانسمانی استفاده شود که روی زخم نچسبد.
در صورتی که جراح، پوست ناحیۀ اهداکننده را بتراشد، معمولاً نیازی به بخیه ندارد و به خودی خود بهبود می‌یابد. در صورتی که پوست ناحیه اهداکننده به طور کامل برش داده شده و برداشته شود، از بخیه برای بستن پوست استفاده می‌شود.
ناحیۀ پیوندزده‌شده در دوران بهبودی، بسیار حساس است و نباید آسیب ببیند. باید به دقت از این ناحیه مراقبت کرد تا عفونی نشود. ممکن است برای جلوگیری از این امر، آنتی‌بیوتیک تجویز شود. محل گِرَفت نباید در مقابل تابش آفتاب باشد و حداقل ۶ ماه باید از آفتاب محافظت شود.
در گِرَفت پوستی ممکن است رنگ ناحیۀ پیوندزده‌شده با اطراف کمی متفاوت باشد. ضمن این‌که ممکن است نسبت به اطراف، تا حدودی فرورفتگی داشته باشد.
فلپ پوستی
فلپ پوستی، یکی دیگر از انواع جراحی درمان سرطان پوست بزرگ و روشی برای ترمیم زخم‌های بزرگ است. در واقع فلپ پوستی یا زبانۀ پوستی، به ترمیم پوست بدون جدا کردن پوست از بدن گفته می‌شود. در این روش، برای ترمیم پوست آسیب‌دیده، از پوست اطراف ناحیۀ سرطانی استفاده می‌شود. مثلاً اگر ناحیۀ سرطانی روی ساعد باشد، از کمی بالاتر، پوست را به منطقه آسیب‌دیده می‌کشند. معمولاً برای این که سطح پوست افزایش پیدا کند، در زیر پوست بالون قرار می‌دهند تا پوست به اصطلاح کش بیاید.
فلپ‌های پوستی اغلب بهتر از گِرَفت پوستی به نظر می‌رسند. بنابراین ممکن است پزشک، فلپ پوستی را برای قسمت‌هایی از بدن که در زیبایی نقش دارند (مثل صورت)، توصیه کند.
عمل فلپ پوستی، انواع مختلفی دارد. ممکن است لازم باشد فرد بیش از یک بار تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
تفاوت فلپ پوستی با گرافت پوستی، اتصال پوست به جریان خون است. در گِرَفت پوستی، پوست کاملاً از بستر خونرسان جدا می‌شود و خون‌رسانی ندارد. اما در فلپ، پوست به جریان خون متصل است.
جراح از بخیه برای بستن ناحیه‌ای که فلپ را از آن جدا کرده، استفاده می‌کند.
تنها متخصصين پوست آموزش‌دیده یا جراحان پلاستیک، عمل فلپ پوستی را انجام می‌دهند.
برداشتن غدد لنفاوی مجاور يا لنفادنكتومى
لنفادنکتومی، یکی دیگر از جراحی‌های سرطان پوست بزرگ و نوعی عمل جراحی تأثیرگذار در روند درمان سرطان است. در موارد اندکی، انجام این عمل ضرورت دارد. این نوع عمل، بیشتر برای درمان سرطان سلول سنگفرشی پوست (SCC) انجام می‌شود.
لنفادنکتومی توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. برای این عمل، از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود.
نوع جراحی بستگی به محل سرطان پوست دارد. غدد لنفاوی زیادی در ناحیۀ گردن، زیر بغل و کشالۀ ران وجود دارد. غدد لنفاوی از طریق سیستم لنفاوی به سایر نواحی بدن متصل می‌شوند. سیستم لنفاوی شامل عروق لنفاوی، غدد لنفاوی و مایع لنفاوی است. عروق لنفاوی مایع لنفاوی را از بافت‌ها به داخل غدد لنفاوی منتقل می‌کنند. در نتیجه سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق مایع لنفاوی به غدد لنفاوی رسیده و باعث گسترش سرطان شوند. به عنوان مثال، اگر ناحیۀ سرطانی روی پوست سر یا صورت باشد، بسته به تصمیم جراح، غدد لنفاوی موجود در همان سمت گردن برداشته خواهند شد.
درمان ادجوانت (کمکی)
پس از جراحی درمان سرطان پوست بزرگ، درمان ادجوانت یا کمکی انجام می‌شود تا خطر بازگشت سرطان کاهش یابد. اگر پزشک هم‌چنان به باقی‌ماندن سلول‌های سرطانی مشکوک باشد، ممکن است پس از جراحی، پرتودرمانی را به عنوان درمان ادجوانت پیشنهاد دهد.
عوارض جانبى احتمالى جراحى سرطان پوست
- خونریزی ( هماتوم )
- عفونت
- تورم
- اشکال در ترمیم برش ها و بخيه ها
- خطرات بی هوشی
- جوشگاه نامطلوب ( اسكار)
- عدم قطعیت جواب آزمایش پاتولوژى
- عود سرطان پوست
- گسترش عمومی سرطان پوست
- تغییر در حس پوست
- نامنظمی طرح پوست
- تغییر رنگ پوست
- حساسیت به نوار چسب ، نخ بخیه ، فرآورده های خونی ، داروهای موضعی یا تزریقی
- آسیب به عناصر عمقی از قبیل اعصاب ، عروق خونی ، عضلات ، وریدها ، که ممکن است موقت یا دائم باشند.
- درد که ممکن است طولانی مدت باشد
- احتمال نیاز به جراحی مجدد
گرافت های پوستی خطر ” نگرفتن ” و نكروز را به همراه دارند که ممکن است منجر به عمل جراحی دیگری برای بستن زخم شود.
بسیار مهم است که از جراح خود درباره عمل سؤال كنيد . این طبیعی است که اندکی اضطراب داشته باشید. از درمیان گذاشتن این احساسات با جراح
خود خجالت نکشید.
عود سرطان پوست
افرادی که تشخیص سرطان پوست در مورد آنها داده شده است، در مقایسه با کسانی که هرگز به سرطان پوست مبتلا نبوده‌اند، بیشتر در خطر ابتلای مجدد به سرطان پوست قرار دارند. بیشتر افراد مبتلا به انواع شایع سرطان پوست در طول ٥ سال در خطر ابتلا به سرطان پوست از نوع دیگری قرار دارند. به همین دلیل افراد مبتلا به سرطان پوست باید حداقل یک یا دو بار در سال تحت انجام معاینات پوستی قرار گیرند و اگر سرطان پوست از نوع تهاجمی باشد، احتمال عود آن بیشتر خواهد بود.
سخن آخر
همانطور که مطالعه نمودید، سرطان پوست ممکن است با علائم اولیه ای خود را نشان دهد که از نظر شما جدی گرفته نشود. چرا که لکه های پوستی یا خال ها معمولاً اتفاق می افتند و ممکن است آنها را نشانه ای از سرطان ندانیم. با این حال، تنها راه نجات و درمان سرطان پوست، جدی گرفتن همین نشانه های اولیه است تا با تشخیص به موقع سرطان، برنامه های درمانی با توجه به مرحله و میزان پیشرفت سرطان تعیین شوند.
در صورت مشاهده هر گونه علامت و نشانه ای، با مراجعه به متخصص پوست، از تجهیزات پیشرفته و دانش به روز پزشکان متخصص بهره مند شده و اقدامات لازم را جهت درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری پیگیری نمایید.