درمان جای جوش

درمان جاى جوش ( اسكار آكنه)

جوش يا آکنه هر دو یکسان هستند اما برخورد با جای آن‌ها، برای خود داستان دیگری است. آکنه‌ (جوش) به مرور زمان بهبود مى‌يابد، امـا جای جوش (آکنه) به این سادگی‌ها محو نمی‌شود.

خوشبختانه امروزه روش‌های درمان و رفع جای جوش پیشرفت‌های زیادی داشته و راهکارهای بسیاری برای حل این مشکل وجود دارد.

ابتدا باید بدانیم که اثرات به جا مانده از جوش‌ها به چه شکلی هستند؛ زیرا جای جوش می‌تواند به شکل‌های مختلف مانند فرورفته، برآمده، گوشتی و لکه‌های تیره باشد که هر يك روش درمان خاص خود را دارد.

انواع جای جوش

اثرات به جا مانده از جوش (اسكار) به دو دسته‌ی کلی ١: آتروفيك یا جای جوش فرورفته ٢: هيپرتروفيك يا جای جوش برآمده تقسیم می‌شوند.
به طور كلى ۴ نوع جای جوش داریم که در دو دسته‌بندی بالا جای می‌گیرند. این جای جوش‌ها عبارتند از:

اسکار قندیلی(Ice Pick)
اسکار واگنی یا مربعی (boxcar)
اسکار گرد یا چرخشی (rolling)
اسکارهای کلوئیدی يا زخم هاى گوشتى

به جز موارد بالا، جای جوش ممکن است به شکل یک زخم یا اسکار واقعی نباشد. در این حالت در محل جوش بهبود يافته، لکه‌های تیره مشاهده می‌شود. لکه‌ها در افراد دچار آکنه بسیار شایع بوده و هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب (PIH) نام دارند. لکه‌های تیره مسطح‌ بوده و رنگشان می‌تواند صورتی، قرمز، بنفش، قهوه‌ای یا سیاه باشد که بستگی به رنگ پوست دارد.

درمان اسکار قندیلی (Ice Pick)

١. برش پانچی: در این روش، پزشک متخصص پوست با استفاده از ابزارى کوچک به نام پانچ، اسکار را برش داده و سپس پوست را به هم می‌چسباند (با چسب بافتی یا بخيه) تا ترمیم شود.
این روش‌ می‌تواند خودش باعث اسکارهای کوچکی شود، اما اسکار ناشی از آن‌ مسطح خواهد بود؛ به همین دليل بسیار کمتر مشخص بوده و با استفاده از لیزر می توان آن‌ها را به سادگی محو کرد.

درمان اسکار واگنی یا مربعی (Boxcar)

١. برش پانچى
٢. بالا بردن پانچى ( punch elevation) : روشی مشابه با برش پانچى بوده ولى با اين تفاوت كه در بالا بردن پانچی به جای بخيه، پوست موجود در قاعده‌ اسکار را بالا می‌آوریم تا هم‌سطح با نواحی مجاور شود.

٣. تزریق ژل: رایج‌ترین روش درمان جای جوش واگنی، تزریق ژل (فیلر) است. ژل تزریق شده به زیر اسکار واگنی، پوست را بالا آورده تا هم‌سطح با نواحی مجاور شود.
از مزایای تزریق ژل در مقایسه با سایر روش‌های درمان جای جوش اين است که سریع، کم‌دردسر و آسان است. از معايب این روش، دائمی نبودن آن است و بین ٩-١٨ ماه (بسته به فیلر) ماندگاری دارد.

٤. لیزرهای جوانسازی: لیزرها به دودسته Ablative (تخريبى) و Non-Ablative (غيرتخريبى) تقسیم می‌شوند.
لیزرهای تخریبی مثل لیزر کربن دی اکسید فرکشنال (Fractional CO2) یا لیزر اربیوم یاگ ( Erbium-YAG ) خاصیت لایه برداری داشته و لایه‌ای نازک از سطح پوست را برمی‌دارند. از آنجا كه این لایه‌برداری تحت مدیریت پزشک متخصص پوست انجام می‌شود، آسیبی به پوست نخواهد رسید. بعد از لایه برداری، پوست شروع به ساخت بافت جدید كرده و عمق جای جوش فرورفته مثل اسکار واگنی، کاهش پیدا می‌کند.
لیزرهای لایه‌بردار در یکدست کردن پوست بسیار موثرند. مشکل این لیزرها، دوره‌ی نقاهت نسبتاً طولانی آن‌ها است. ترمیم پوستی حدود ٧-١٤ روز طول می‌کشد و ممکن است در این مدت (و حتی کمی بعدتر) قرمز به نظر برسد. محو شدن این قرمزی بین چند هفته و گاهی چند ماه زمان می‌برد.
لیزرهای غيرتخريبى، آسیبی به پوست نمی‌زنند و فقط پوست را برای ساخت کلاژن‌های جدید تحریک می‌کنند. پس از کلاژن‌سازی، رنگ و بافت پوست یکدست‌تر به نظر می‌رسد. بهترین لیزر غيرابليتيو که کاربردهای فراوانی دارد، لیزر ( PDL ( Pulsed Dye Laser است. این لیزر برای درمان ضایعات عروقی، ماه گرفتگی و جای جوش بسیار مؤثر بوده و می‌توان از آن برای درمان اسکارهای برآمده (اسکارهای کلوئیدی) نيز استفاده کرد.

درمان اسکار گرد یا چرخشی ( Rolling )

١. سابسیژن یا برش زیر پوستی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان جای جوش rolling است. یک جراحی ساده که با استفاده از بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می‌شود. در سابسیژن، متخصص پوست، یک تیغ یا سوزن مخصوص را موازی با سطح، وارد پوست کرده و رشته‌های فیبروزى را (رشته‌هایی که سطح پوست را به پایین می‌کِشند) می‌بُرد؛. بعد از بریدن این رشته‌ها و ترميم، پوست یکدست‌تر به نظر می‌رسد.

درمان اسكارهاى هيپرتروفيك و كلوئيدى
روش‌های رایج شامل موارد زیر است:
کرم‌های استروئیدی،
ژل‌های سیلیکونی،
کرایوتراپی (فریز)،
لیزر PDL
ليزرهاى ابليتيو
تزریق‌هایی که باعث تحلیل رفتن اسکار می‌شوند.
مشکل روش‌های درمان اسكارهاى كلوئيدى این است که می‌توانند باعث بدتر شدن اسکار شوند، به همین دليل درمان این‌ نوع از اسکارها، نیاز به تجربه و دانش بالایی دارد.