تزریق بوتاکس طبق آمارهای جهانی پرطرفدارترین روش جوانسازی پوست و از بین بردن چین و چروک‌ها است. سابقه استفاده از بوتاکس در علم پزشکی به بیش از ۵۰ سال پیش باز می‌گردد. در این مقاله مطالب مهم در مورد تزریق بوتاکس را بررسی می کنیم و به رايج ترين سؤالات شما پاسخ خواهیم داد.
بوتاکس یک داروی تزریقی است که با فلج کردن عضلات، باعث كاهش چروك‌هاى پوستی می‌شود. این دارو از سم بوتولینوم نوع A ساخته شده که به صورت موقتی باعث فلج شدن عضلات می‌شود. علت اصلی ایجاد چین و چروک‌های متحرک صورت، حرکت عضلات است. پس اگر آنها را فلج کنیم، خطوط صورت هم از بين مي‌روند.
تزریق بوتاکس از جمله روش‌های کم‌تهاجمی براى جوانسازی پوست است و به عنوان روشی ایمن و مؤثر برای از بین بردن خطوط ظریف صورت بوده و همچنین برای چین و چروک‌های اطراف چشم بیشترین کاربرد را دارد. البته برای رفع خط اخم یا خطوط افقی پیشانی هم میتوان از تزریق بوتاکس استفاده کرد.
برندهای معتبر بوتاکس
قبل از سال ٢٠٠٩، برند بوتاکس ساخت شرکت آلرگان اولين داروى داراى تأييديه FDA بود، به همین دليل تزريق بوتولينوم با نام بوتاکس معروف شد.( در ايران موجود نيست)
در سال ۲۰۰۹ دومین فرآورده بوتولينوم مورد تأیید FDA قرار گرفت؛ برند دیسپورت که ساخت کشور انگلستان است. میزان اثربخشی و همچنین عوارض این دارو مانند بوتاکس ساخت شرکت آلرگان است.
برند نورونوکس محصول کشور کره، دومین برند فراگیر بوتاکس در ایران است. این فرآورده قیمت پایین‌تری نسبت به دیسپورت و اثربخشی مشابهی دارد.
سومین برند مجاز بوتاکس در ایران، برند مصپورت است. مصپورت برندی ایرانی است که نسبت به سایر بوتاکس‌ها قیمت پایین‌تری دارد. مصپورت از لحاظ کیفیت با نمونه‌های مشابه خارجی قابل قياس است.
کاربردهای بوتاکس
بوتاکس بیشتر به عنوان فرآورده‌ای تزریقی برای درمان چین و چروک‌ها و خطوط صورت شناخته می‌شود. به طور کلی کاربردهای بوتاکس را میتوان به دو دسته زیبایی و درمانی تقسیم کرد:
کاربردهای زیبایی
درمان چین و چروک‌های اطراف چشم(چین‌های پنجه کلاغی)
كاهش يا از بين بردن خط اخم (بین دو ابرو)
رفع خطوط افقی پیشانی
از بین بردن يا كاهش عمق چروک‌های گردن
بالا بردن گوشه‌های لب
بالا بردن نوک بینی
کاربردهای درمانی
افتادگی پلک
پریدن پلک یا پرش عضلات چشمی
میگرن مزمن
اسپاسم عضلات گردن
مثانه پرکار یا بیش فعال
تعریق بیش از حد كف دست و پا و زير بغل (هایپرهیدروز)
برخی از اختلالات عصبی مانند فلج مغزی (سربرال پالزی)
بهترين سن تزريق بوتاكس
از آنجا كه تزريق بوتاكس محدوديت سنى ندارد، بهترین زمان تزریق بوتاکس زمانی است که هنوز چروک‌های صورت عمیق نشده‌اند. در افراد مختلف بهترین زمان شروع تزریق بوتاکس متفاوت است. افرادی که در هنگام صحبت کردن از عضلات صورت خود بیشتر استفاده می‌کنند یا در هنگام تمرکز عادت به کمی اخم کردن و جمع کردن گوشه چشم دارند، بیشتر مستعد چروک های زودرس پوست صورت هستند و به این افراد توصیه می‌شود هر چه زودتر با از کار انداختن موقتی عضله‌های صورتشان، از عمیق شدن آنها جلوگیری کنند.
سبک زندگی، در میزان جوان به نظر رسیدن یک فرد نقش بزرگی ایفا می کند. پوست خانمی که در سال های آخر دهه بیست سالگی عمر خود قرار داشته و در ۱۰ سال گذشته از سیگار کشیدن، مصرف الکل و حمام آفتاب لذت برده است، نسبت به پوست خانمی که در سال های آخر دهه سی سالگی خود قرار داشته و مدام از پوست خود مراقبت کرده است بسیار متفاوت خواهد بود.
این همان دلیلی است که هر بیمار باید به صورت فردی درمان شده و برنامه ای منحصر به سبک زندگی و نوع پوست او تهیه شود. از آنجایی که هر فردی به گونه ای متفاوت پیر شده و احساس متفاوتی نسبت به روند پیری خود دارد، هیچ سنی به عنوان بهترین سن برای انجام بوتاکس تعیین نمی شود. در اینجا دهه های مختلف افزایش سن و تأثیری را بررسی می کنیم که بوتاکس می تواند در هر سنی بر پوست قرار دهد.
متأسفانه باورهای غلط و عدم مطالعه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه باعث شده تا این تصور غلط که تزریق بوتاکس برای افرادی است که دچار چین و چروک شده اند، همه گیر شود. در حالی که در کشورهای توسعه یافته مانند ایالات متحده آمریکا (با استناد به گزارش جامعه جراحان زیبایی آمریکا) بسیاری از جوانان از سن ۱۸ الی ۲۰ سالگی با تزریق بوتاکس از ایجاد چین و چروک جلوگیری می کنند.
دهه بیست سالگی – بوتاکس پیشگیرانه برای جلوگیری از ظهور چروک‌ها؛
در این سن خطوط تنها در هنگام حالت گرفتن صورت (عصبانیت، شادی و…) پدیدار می شوند. زنان در این سن ممکن است مخصوصاً در ارتباط با خطوط اخم نگران باشند.
بوتاکس جهت محدود سازی حرکات عضلاتی طراحی شده است که به طور عادی استفاده شده و سبب ایجاد چین و چروک در نواحی از صورت مانند پیشانی و اطراف چشم می شوند. بوتاکس پیشگیرانه برای جلوگیری از پدیدار شدن چروک‌های اولیه در افراد جوان و محدود سازی استفاده از این عضلات به کار گرفته می‌شود و به همین دلیل، چین و چروک‌ها با افزایش سن عمیق تر نمی‌شوند. بسیاری از زنان در سنین بیست و چند سالگی به جز در هنگام اخم کردن، لبخند زدن و جمع شدن صورت، متوجه پدیدار شدن چروک را بر روی صورت خود نمی‌شوند. این نوع چروک به چروک حرکتی معروف بوده و تنها در هنگام حرکت کردن صورت پدیدار می شوند.
افرادی که در سنین بیست و چند ساگی نیازمند انجام بوتاکس هستند احتمالاً دچار آفتاب سوختگی شده و یا در اثر مصرف سیگار دچار پیری زودرس پوست شده اند. این مشکل می‌تواند در زنان دارای پوست روشن مشخص‌تر باشد زیرا پوست این افراد بیشتر مستعد آسیب دیدگی در اثر خورشید است.
بوتولینوم نوع A چیست ؟
بوتولینوم نوع A که تقریباً تمامی داروهای تزریقی بوتاکس از آن ساخته شده‌اند، نوعی ماده سمی برای اعصاب (نوروتوکسین) است که می‌تواند عملکرد اعصاب را به طور موقت از کار بیندازد. عضلات ارادی بدن (مثل آن‌هایی که در صورت قرار دارند) در صورتی منقبض می‌شوند که پیام انقباض از طرف مغز و از طریق اعصاب حرکتی به آنها برسد؛ در صورتی که در محل عضله، سم بوتولینوم وجود داشته باشد، عملکرد عصب حرکتی مختل شده و عضله فلج می‌شود.
بوتولينوم به صورت طبیعی توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود؛ همان سمی است که در صورت نجوشاندن غذاهای کنسروی، باعث بوتولیسم می‌شود که بیماری کشنده‌ای است.
آیا تزریق بوتاکس ایمن است ؟
بوتولينوم استفاده شده در داروی بوتاکس، خطرات سم اصلی که توسط باکتری تولید می‌شود را ندارد، این سم زمانی کشنده است که وارد گردش خون ما شود. در استفاده‌های درمانی بوتاکس، تنها به صورت موضعی از این سم استفاده می‌شود.
از نظر سازمان FDA، وزارت بهداشت و درمان ایران و تقریباً تمامی سازمان‌های نظارتی درمان و سلامت، تزریق بوتاکس به منظور استفاده‌های درمانی یا جوانسازی پوست، ایمن و بی‌خطر شناخته شده است.
دوز بوتاکس استفاده شده برای خطوط پوستی بسیار کم و بی‌خطر است. در استفاده‌های درمانی، از بوتاکس با دوزهای بالاتری استفاده می‌شود؛ به همین دلیل احتمال وقوع عوارض جانبی در كاربردهاى درمانى بیشتر است.
آيا تزريق بوتاكس عوارضى دارد؟
عوارض اصلی این روش جوانسازی شامل سردرد، درد و علائم مشابه با سرماخوردگی است. در موارد نادر، افتادگی ابرو یا پلک ممکن است مشاهده شود كه اگر تزریق به دست پزشک متخصص و باتجربه صورت بگیرد، عارضه‌ای بسیار نادر خواهد بود و به مرور زمان برطرف می‌شود.
تزریق بوتاکس برای افراد زیر توصیه نمی‌شود:
● خانم‌های باردار
● افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی یا عضلانی
● وجود عفونت فعال یا تبخال در محل تزریق
● افرادی که داروهای رقیق کننده خون یا ضد انعقادی استفاده می‌کنند، باید در مورد مصرف این داروها با پزشک مشورت کنند.
● اگر چین و چروک‌ها خیلی عمیق باشد، ممکن است بوتاکس تأثیر چندانی نداشته باشد. در این حالت هم باید نظر پزشک متخصص را جویا شوید.
ماندگاری اثرات بوتاکس چقدر است ؟
به طور کلی اثرات بوتاکس به منظور جوانسازی پوست، بین ٣ تا ۶ ماه پس از تزریق پایدار است. عوامل مؤثر بر ماندگاری اثرات بوتاکس، محل تحت درمان و میزان بوتاکس تزریق شده است. به جز این‌ها، عوامل دیگری هم بر پایداری اثرات تأثیر می‌گذارند که شامل موارد زیر است:
● سن
● میزان الاستیسیته یا انعطاف پذیری پوست
● عمق چین و چروک‌ها یا خطوط پوستی؛ به طور مثال اگر از بوتاکس برای درمانی چین و چروک‌های بسیار عمیق استفاده کنید، احتمال محو نشدن كامل این خطوط و همچنین احتمال سریع‌تر از بین رفتن اثرات تزریق بوتاکس بیشتر است.
● متابوليسم بدن
● جنسيت (معمولاً ماندگارى بوتاكس در آقايان كمتر است)
آیا تزریق مداوم بوتاکس باعث افزایش ماندگاری می‌شود ؟
با هر بار تزریق بوتاکس، ممکن است ماندگاری اثرات هم بیشتر شود. بوتاکس باعث فلج شدن عضلات می‌شود؛ پس برای ٣ تا ۶ ماه نمی‌توانید از آنها استفاده کنید. اگر عضله‌ای در بدن مورد استفاده قرار نگیرد، به مرور تحلیل رفته و کوچک می‌شود. به همین علت ممکن است که به مرور زمان، فواصل تزریق طولانی‌تر شوند.
هر چند وقت یکبار میتوان بوتاکس تزریق کرد؟
در مورد این مسئله باید با پزشک مشورت کنید. به طور کلی تزریق بوتاکس در فواصل کوتاه‌تر از سه ماه توصیه نمی‌شود؛ چون در این صورت ممکن است بدن شما به سم بوتولینوم مقاوم شده و در سنين بالاتر به درمان پاسخ ندهد. به طور معمول بین ۳ تا ١٤ روز بعد از تزریق متوجه اثرات بوتاکس مي‌شويد.
آیا بوتاکس باعث شل شدن و افتادگی پوست می‌شود؟
بوتاکس یک ماده خالص شده است که از یک نوع باکتری در آزمایشگاه تهیه می شود. با تزریق مقادیر بسیار جزئی این ماده درون عضلات صورت، این عضلات تا حدى فلج می‌شوند؛ در واقع مانع انتقال پیام های عصبی برای انقباض عضله می شود.
بوتاکس هرگز باعث شل شدن و افتادگی پوست نمی شود. افتادگی پوست ربطی به عضلات صورت و تزريق بوتاكس در عضلات ندارد. شل شدن و افتادگى پوست عمدتاً به دلیل افزايش سن، لاغر شدن ناگهانی، تابش آفتاب و تغییرات هورمونی زمان باردارى، شيردهى و یائسگی است. در واقع شل شدن پوست در اثر تحلیل رفتن کلاژن و چربی زیر پوست و استخوان (نه عضلات) است.
چرا در برخی موارد بوتاکس اثر نمی‌کند؟
در اغلب موارد تأثیرات بوتاکس چند روز بعد از تزریق قابل مشاهده است، اما موارد معدودی نیز وجود دارد که بوتاکس روی صورت بیمار اثر نمی کند. اثر نکردن بوتاکس از عوامل مختلفی نشأت می گیرد؛ مهم ترین این عوامل عبارتند از:
١.نوع چین و چروک‌های صورت :
همه چین و چروک‌ها به یک اندازه به بوتاکس پاسخ نمی‌دهند. بطور کلی دو نوع چین روی صورت وجود دارد:
آ.چین و چروک پویا (ديناميك): خطوطی که فقط هنگام حرکت عضلات صورت ظاهر می‌شوند، چین‌های پویا هستند؛ مثل چین هایی که هنگام اخم کردن یا لبخند زدن ( دورچشم) ظاهر می‌شوند. چین های نوع پویا با بوتاکس رفع می شوند.
ب.چین و چروک استاتیک: شامل خطوط و چین‌هایی که همیشه وجود دارند و ساکن هستند. این نوع چین‌ها، حتی در صورت عدم حرکت عضلات نیز وجود دارند. چین‌های کنار بینی و دهان معمولاً از نوع استاتیک هستند و به تزریق بوتاکس پاسخ نمی دهند. این نوع خطوط برای رفع شدن به روش‌های درمانی دیگری مانند پر کردن با فیلر(ژل) نیاز دارند. بنابراین گاهی اوقات علت اثر نکردن بوتاکس، ناشی از وجود چین‌های استاتیک است که به بوتاکس پاسخ نمی‌دهند.
٢.میزان تزریق بوتاکس و درصد رقیق بودن آن :
گاهی اوقات علت اثر نکردن بوتاکس ناشی از میزان نامناسب تزریق آن است. اگر ماده بوتاکس بیش از حد رقیق باشد، باعث حرکت بیش از حد این ماده زیر پوست شده و ممکن است مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند. همچنین غلظت بیش از حد ماده بوتاکس باعث جمع شدن آن در یک نقطه از پوست و عدم تأثیرگذاری آن می شود.
٣.تزریق نادرست بوتاكس:
در برخى موارد علت اثر نکردن بوتاکس، از تزریق نادرست آن ناشی می‌شود. پزشکان متخصص پوست و مو با آشنایی کامل با اصول پزشکی و آناتومی بدن اقدام به تزریق بوتاکس می‌کنند. آنها می‌دانند چه ماده‌ای و به چه مقداری از بوتاکس را با چه روشی برای هر بیمار تزریق کند و به همین دلیل تزریق بوتاکس در کلینیک‌های معتبر اهميت زیادی دارد.
٤.تولید آنتی بادی در بدن:
در برخی از بیماران علت اثر نکردن بوتاکس، به دليل تولید آنتی بادی در بدن آن ها است. همانطور که پیشتر اشاره شد، بوتاکس نوعی سم حاصل از باکتری است. این سم ماده اولیه بوتاکس است که برای رفع چین ها زیر پوست تزریق می شود. در برخی موارد ممکن است بدن بیمار آنتی بادی این باکتری را در بدن تولید کرده باشد که در این صورت بوتاکس اثر نخواهد کرد. اگر بدن شما نسبت به ماده بوتاکس آنتی بادی تولید کند، بدن شما اثر بوتاکس را غیر فعال می کند. به همین دلیل با تزریق بوتاکس چین های شما از بین نمی رود، زیرا در این شرایط ماده بوتاکس روی صورت شما اثر نمی کند. از مواردى كه موجب توليد آنتى بادى عليه بوتاكس مى شود، ابتلا قبلى به بيمارى بوتوليسم، تزريق بوتاكس نامرغوب و چينى، فواصل كمتر از ٣ ماه بين تزريق ها و... است.
آیا تزریق بوتاکس خوب است؟
هم بله هم خیر! اگر قرار باشد بوتاکس تقلبی زیر نظر فردی غیر متخصص تزریق کنید، تزریق بوتاکس را از ذهنتان پاک کنید! این روزها نتایج نامناسب تزریق بوتاکس غیر استاندارد بسیار چشمگیر شده است.
با توضیحاتی که داده شد، به این نتیجه میرسیم که بوتاکس برای پیشگیری و رفع چین و چروک مؤثر است! اگر مشاور زیبایی شما به این نتیجه برسد که در آینده خطوط اخم، خنده، پنجه کلاغی و … در صورت شما پدید خواهد آمد و یا برای چین و چروک‌های فعلی صورتتان نیاز به بوتاکس باشد این راه حل را به شما پیشنهاد خواهد داد.
دهه سی سالگی – هنگامی که اولین خطوط پدیدار می شوند.
در این سن خطوط ریزی در اطراف چشم‌ها شروع به پدیدار شدن می کنند. کمبود خواب ناشی از زندگی روزانه می تواند سبب تیرگی پوست شود.
هنگامی که زنان به سن ۳۰ سالگی می رسند به احتمال بیشتری متوجه پدیدار شدن خطوط و چروک ریز می شوند. در این سن، این خطوط مخصوصاً در نواحی ابروها و چشم ها هنگامی که صورت حالت خاصی ندارد از بین نمی روند. در صورتی که فرد در سنین بیست و چند سالگی خود طرفدار حمام آفتاب، شب زنده داری، نوشیدن الکل و سیگار کشیدن بوده، اثرات این موارد شروع به برجای گذاشتن نشانه های خود بر روی صورت می کنند.
این سن، معمولاً زمانی است که زن شروع به تشکیل خانواده و مراقبت کردن از فرزندان کم سن می کند. داشتن یک شغل در این وضعیت می‌تواند به معنای غریبه بودن فرد با خواب باشد. همچنین، استرس ناشی از «خواستن همه موارد با هم» می تواند اثرات خود را بر روی پوست بر جای بگذارد. اغلب زنان تا اواخر دهه ۳۰ سالگی به خطوط و چروک عمیق در صورت خود دچار نمی شوند. این سن می تواند زمان خوبی برای در نظر گرفتن بوتاکس باشد.
دهه چهل سالگی – قبل از عمیق شدن خطوط
خطوط اطراف چشم‌ها در این سن بیشتر مشخص شده و خطوط اخم بر روی صورت پایدار می شوند.
تحقیقات نشان می دهد زنان در دهه ۴۰ سالگی خود بیشترین حس اعتماد به نفس را دارند. ۸۸ درصد از زنان بیان دارند که هرگز تا قبل از رسیدن به سن ۴۰ سالگی احساسی بهتر از این نداشته اند.
در این سن برخی زنان شروع به دیدن خطوط اخم و خطوطی عمیق‌تر در اطراف چشم‌ها مخصوصاً گوشه بیرونی آنها می کنند. بنابراین، این نواحی احتمالاً شایع ترین نواحی هستند که تحت درمان قرار می گیرند. در سن ۴۰ سالگی پمادهای ضد پیری و روتین‌های مراقبت از پوست چندان تأثیری بر روی چروک‌ها ندارند و این همان دلیلی است که برخی زنان انجام بوتاکس را در این سن انتخاب می کنند.
دهه پنجاه سالگی – کم کردن ظاهر چروک های عمیق تر
با افزایش سن، حجم ناحیه میانی صورت مخصوصاً گونه‌ها کاهش پیدا می‌کند که در نتیجه آن خطوط بین بینی و لب به وجود می‌آیند. می توان کاهش حجم صورت و در نتیجه آن خطوط بینی لبی را به وسیله فیلر (پر کننده) های پوستی درمان کرد. در این سن، خطوط اطراف چشم بسیار واضح‌تر می‌شوند.
در سن ۵۰ سالگی بسیاری از چروک‌ها عمیق می شوند. ممکن است جهت به حداقل رساندن چروک‌هاى پایدار و عمیق نیاز باشد تا درمان دیگری مانند فیلرهای پوستی با بوتاکس ترکیب شوند. بوتاکس در این سن به صورت ویژه‌ای جهت درمان خطوط اخم مؤثر است.
آسیب وارد شده در اثر حمام آفتاب پس از سن ۵۰ سالگی می‌تواند بسیار مشخص‌تر شود. در این سن تغییرات چشمگیری در چروک‌ها و بافت پوست به وجود می‌آید. دیگر نواحی بدن مانند دکلته که در معرض آفتاب قرار داشته‌اند نیز شروع به آشکار ساختن نشانه‌های خطوط عمیق می‌شوند.
ناحیه دکلته از میانه سینه تا گردن را شامل می‌شود. در حال حاضر میتوان این چروک ها را با روش های جایگزین مثل مزوبوتاکس، مزوژل، نانو فت، پى آر پى و … كم كرد. در سنین پنجاه و چند سالگی، حجم گونه‌ها به میزان قابل توجهی به کاهش خود ادامه خواهد داد و ممکن است افراد در این سن به درمان به وسیله فیلرها نیاز داشته باشند.
دهه شصت سالگی – آیا این سن برای انجام بوتاکس دیر است؟
بوتاکس می تواند برای درمان خطوط گوشه خارجی چشم ها استفاده شود. دیگر روش های درمانی مانند فیلرهای پوستی و جوانسازی پوست به وسیله لیزر می توانند ظاهری تازه تر به اغلب نواحی صورت ببخشند.
افراد تمایل دارند تا به وسیله درمان های زیبایی و غیر جراحی ظاهری جوان تر و سرحال تر داشته باشند. اغلب، در این سن بوتاکس در ترکیب با روش های درمانی دیگر به جای تغییر کلی صورت، روشی ایده آل را جهت بهبود ظاهر فعلی فرد ارائه می دهد.
سن به تنهایی نمی‌تواند کسی را از انجام دادن بوتاکس بازدارد. با این حال، ضروری است که فرد بداند در صورتی که قبلاً هیچ روش درمانی انجام نداده است، بوتاکس نمی تواند صورت او را به صورت کامل جوانسازی کند. ممکن است فرد جهت دستیابی به ظاهری که به صورت کلی جوان است نیازمند انجام درمان‌هایی بیشتر مانند استفاده از فیلرهای درمانی یا جوانسازی پوست به وسیله لیزر و … باشد.